3.10 : Gruźlica V — Opieka zespołowa

Leczenie pacjentów z gruźlicą (TB) obejmuje kompleksowe podejście, które obejmuje diagnozę, leczenie i monitorowanie. Konkretne strategie mogą się różnić w zależności od rodzaju gruźlicy (utajonej lub aktywnej), ogólnego stanu zdrowia pacjenta i innych czynników.

Utajone zakażenie gruźlicą występuje, gdy bakterie gruźlicy są obecne w organizmie człowieka, ale nie powodują choroby ani objawów. Nie jest zaraźliwe, a leczenie zapobiegawcze jest kluczowe, aby uniknąć przejścia utajonego zakażenia gruźlicą w aktywną gruźlicę. Opcje leczenia obejmują następujące elementy.

• Izoniazyd (INH) codziennie przez dziewięć miesięcy
• INH i ryfapentyna (RPT) raz w tygodniu przez trzy miesiące pod bezpośrednią obserwacją
• Ryfampina (RIF) codziennie przez cztery miesiące

Czynna choroba gruźlicza: Leczenie aktywnej gruźlicy zwykle obejmuje podejście dwufazowe.

• Faza początkowa: Obejmuje przyjmowanie czterech leków — izoniazydu (INH), ryfampinu (RIF), etambutolu (EMB) i pyrazynamidu (PZA) — przez dwa miesiące. Dokładny schemat leczenia może zostać dostosowany w oparciu o reakcję pacjenta na leczenie i szczep gruźlicy.
• Faza kontynuacji: Ta faza trwa co najmniej cztery miesiące i zazwyczaj obejmuje przyjmowanie INH i RIF.

Ponadto, gruźlica lekooporna obejmuje gruźlicę wielolekooporną i gruźlicę o rozległej lekooporności.

• Gruźlica wielolekooporna to postać choroby, która nie reaguje na co najmniej INH i RIF, dwa najsilniejsze leki przeciwgruźlicze.
• Gruźlica o rozległej lekooporności stanowi zaawansowane stadium gruźlicy wielolekoopornej, z opornością nie tylko na kategorie fluorochinolonów, ale także na co najmniej jeden z trzech wstrzykiwanych leków drugiej linii.

Leczenie tych form gruźlicy musi być zindywidualizowane i zazwyczaj obejmuje dłuższy czas trwania terapii. Gdy leki pierwszego rzutu nie są w stanie wyeliminować bakterii wywołujących gruźlicę, w leczeniu gruźlicy stosuje się więcej leków drugiego rzutu. Należą do nich fluorochinolony, takie jak lewofloksacyna i moksyfloksacyna, oraz aminoglikozydy, takie jak streptomycyna, etambutol i cykloseryna.

Niezbędne jest, aby personel medyczny nadzorował wszystkich pacjentów z gruźlicą, zapewniając ścisłe przestrzeganie przepisanego leczenia w celu zapobiegania lekooporności i nieskuteczności leczenia. W warunkach szpitalnych pacjenci z gruźlicą muszą być objęci środkami ostrożności związanymi z drogą kropelkową, a personel medyczny musi nosić fartuch, rękawiczki, maskę N95 i okulary ochronne. Ponadto pacjenci powinni być umieszczeni w pomieszczeniu z podciśnieniem lub pomieszczeniu wyposażonym w filtr HEPA.

Ponadto terapia pod bezpośrednim nadzorem (DOT) jest strategią monitorowania leczenia gruźlicy. Podejście to polega na tym, że personel medyczny lub wykwalifikowani pracownicy opieki zdrowotnej obserwują pacjentów przyjmujących leki na gruźlicę, aby zapewnić przestrzeganie zaleceń. DOT może być stosowany w różnych miejscach, w tym w klinikach, szpitalach i w domu pacjenta.

Prawidłowe odżywianie i środki kontroli zakażeń są również niezbędne do skutecznego leczenia gruźlicy. Przestrzeganie zbilansowanej diety bogatej w niezbędne witaminy, minerały i białko może wzmocnić układ odpornościowy i ułatwić powrót do zdrowia. Konieczne jest również zachowanie dobrej higieny i przestrzeganie właściwej etykiety kaszlu, co jest kluczowe dla pacjentów z gruźlicą, aby zapobiec przenoszeniu choroby na innych.

Wreszcie, regularne kontrole i monitorowanie są kluczowymi elementami leczenia gruźlicy. Pacjenci powinni przechodzić miesięczne badania posiewu plwociny, aby upewnić się, że dobrze reagują na leczenie, a pracownik służby zdrowia powinien niezwłocznie zająć się wszelkimi skutkami ubocznymi lub powikłaniami. Przy odpowiednim leczeniu i wsparciu medycznym gruźlicę można skutecznie leczyć i wyleczyć. Osoby z utajoną lub aktywną gruźlicą muszą szukać opieki medycznej i przestrzegać przepisanego schematu leczenia, nie tylko w celu ochrony swojego zdrowia, ale także w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się tej choroby zakaźnej.