26.22 : Solunum Merkezlerini Etkileyen Diğer Faktörler

Nefes alma, öncelikle beyin sapı solunum merkezleri tarafından düzenlenen istemsiz bir aktivitedir. Ancak, bilinçli olarak da kontrol edilebilir ve gerektiğinde nefesimizi tutmamıza veya daha derin nefesler almamıza olanak tanır. Bu istemli kontrol, solunum kaslarını doğrudan uyarmak için medullar merkezleri atlayan serebral motor korteksi tarafından kolaylaştırılır.

Ancak, kişinin istemli olarak nefesini tutma yeteneği sınırsız değildir. Kandaki CO_2 konsantrasyonu kritik bir seviyeye ulaştığında, beyin sapı solunum merkezleri otomatik olarak nefes almaya devam eder. Bu, boğulma kurbanlarının akciğerlerinde genellikle su olmasının nedenini açıklar.

Akciğerlerimizde, reseptörler çeşitli tahriş edicilere yanıt verir. Bu reseptörler, vagus siniri aracılığıyla solunum merkezleriyle iletişim kurar.

Hering-Breuer refleksi, aşırı şişirme sırasında aktive olan akciğer duvarlarındaki gerilmeye duyarlı reseptörler tarafından aktive edilen koruyucu bir mekanizmadır. Bu refleks, daha fazla soluk almayı engeller ve soluk vermeyi başlatır.

Çeşitli faktörler solunum hızını ve derinliğini etkileyebilir. Örneğin, beklenti veya duygusal kaygı limbik sistemi uyararak artan solunum hızına ve derinliğine yol açabilir. Vücut sıcaklığındaki değişiklikler de solunumu etkileyebilir; artan sıcaklık hızı hızlandırırken, azalan sıcaklık yavaşlatır. Ani şiddetli ağrı geçici apneye neden olabilirken, uzun süreli somatik ağrı solunum hızını artırır.