4.16 : Koszmary i nocne lęki

Koszmary i nocne lęki stanowią dwa różne rodzaje zaburzeń snu, które różnią się czasem trwania, cechami i sposobem, w jaki śpiący przypomina sobie zdarzenie. Koszmary to żywe, niepokojące sny, które zazwyczaj wybudzają śpiącego ze snu REM, fazy snu, w której aktywność mózgu jest wysoka, a sny występują najczęściej. Po przebudzeniu osoby często mają szczegółowe wspomnienia swoich koszmarów, które mogą obejmować tematy zagrożeń dla przetrwania, bezpieczeństwa lub poczucia własnej wartości.

Koszmary często obejmują skomplikowane scenariusze, w których śniący może czuć się uwięziony lub zagrożony, a te niepokojące doświadczenia mogą prowadzić do lęku o sen. Czynniki psychologiczne, w tym stres i trauma, odgrywają znaczącą rolę w wywoływaniu koszmarów. Na przykład doświadczenie traumatycznego wydarzenia lub przejście przez znaczące zmiany w życiu może zwiększyć częstotliwość i intensywność koszmarów. Dorośli, chociaż są mniej podatni na koszmary niż dzieci, również mogą ich doświadczać, szczególnie w okresach stresu.

W przeciwieństwie do koszmarów, nocne lęki występują podczas snu non-REM, zazwyczaj w ciągu pierwszych kilku godzin po zaśnięciu. Ta faza charakteryzuje się głębokim snem, który trudno obudzić. Nocne lęki obejmują częściowe wybudzenie ze snu i nie stanowią całkowitego wybudzenia. Te epizody mogą być dramatyczne, a osoby wykazują zachowania takie jak krzyki, miotanie się i intensywny strach. Reakcje fizjologiczne obejmują szybkie bicie serca, ciężki oddech i pocenie się.

Dokładna przyczyna nocnych lęków nie jest dobrze poznana, ale uważa się, że jest związana z nadmiernym pobudzeniem ośrodkowego układu nerwowego podczas snu. Czynniki takie jak niedobór snu, gorączka lub nieregularny harmonogram snu mogą pogorszyć ten stan. Radzenie sobie z nocnymi lękami często obejmuje stworzenie bezpiecznego i stałego środowiska snu. Środki zapobiegawcze obejmują zapewnienie odpowiedniej ilości snu, redukcję stresu i utrzymanie regularnej rutyny przed snem. W ciężkich przypadkach konieczna może być konsultacja z lekarzem w celu zbadania dalszych interwencji.

Rozwiązywanie koszmarów sennych wymaga interwencji psychologicznych, takich jak techniki radzenia sobie ze stresem lub terapia, aby poradzić sobie z ukrytym lękiem lub traumą. Praktyki takie jak prowadzenie dziennika snu w celu zidentyfikowania czynników wyzwalających i stosowanie technik relaksacyjnych przed pójściem spać mogą być również korzystne.

Zarówno koszmary senne, jak i lęki nocne, choć powszechne w dzieciństwie, na ogół zmniejszają się wraz z wiekiem. Jednak gdy są uporczywe i niepokojące, mogą znacząco wpłynąć na jakość życia i wymagać profesjonalnej uwagi. Zrozumienie różnic między tymi zaburzeniami snu jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapewnienia regenerującego snu.