23.3 : Konstipasyon-baskın İBS Tedavisinde Kullanılan İlaçlar

İBS-K için farmakolojik tedaviler, karın rahatsızlığını hafifletmeyi ve bağırsak fonksiyonunu iyileştirmeyi amaçlar. İBS-K hastalarında, lif takviyeleri dışkıları yumuşatmaya ve ıkınmayı azaltmaya yardımcı olabilir, ancak aynı zamanda gaz üretiminin artmasına ve şişkinliğe yol açabilir. Osmotik laksatif ilaçlar, örneğin magnezyum sülfat, İBS-K hastalarında dışkıları yumuşatmak ve dışkılama sıklığını artırmak için sıklıkla kullanılır. Ayrıca, şiddetli İBS-K olan yetişkin hastalar için onaylanmış iki ilaç linaklotid (Linzess) ve lubiproston (Amitiza)dir.

Linaklotid, bağırsak epitelinin zar boyunca uzanan guanilat siklaz-C (GC-C) reseptörünü hedefleyen 14 amino asitli bir peptid agonistidir. Bu, siklik GMP üretiminin artmasına yol açar. Sonraki biyolojik olaylar zinciri, bağırsak lümenine klorür ve bikarbonat salınımını artırarak su sekresyonuna ve motilitenin iyileşmesine neden olur. Bu etki mekanizması, konstipasyon semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur. Ayrıca, bazı hücresel siklik GMP'nin dışarıya atılması, gastrointestinal traktüsü innerve eden primer afferent sinirler üzerinde etkili olarak viseral ağrıyı azaltabilir. Linaklotid, iki durum için onaylanmıştır: İBS-K ve kronik idiyopatik kabızlık (CIC). Önerilen günlük doz, İBS-K için 290 μg ve CIC için 145 μg'dir. Terapatik faydalarına rağmen, linaklotid birkaç yaygın yan etkiye sahiptir. Bunlar arasında şiddetli olabilen diyare, gaz, karın ağrısı ve baş ağrısı bulunmaktadır.

Lubiproston, küçük bağırsaktaki tip 2 klor kanalını (ClC-2) uyaran bir prostanoik asit türevidir. Bu, klorür açısından zengin sıvı sekresyonunun artmasına yol açarak bağırsak motilitesini artırır ve bağırsak transit süresini kısaltarak kabızlığı hafifletir. Lubiproston ile tedavi edilen hastaların yarısından fazlası, tek doz aldıktan 24 saat içinde dışkılama yapmaktadır. Günde iki kez 8 μg'lık daha düşük dozun İBS-K tedavisinde etkili olduğu bulunmuştur. Lubiproston ile uzun süreli tedavi, etkinlik kaybına yol açmaz, yani ilaç uzun süre kullanıldığında bile etkili bir şekilde çalışmaya devam eder. Ancak, lubiproston aniden kesildiğinde kabızlık, tedavi öncesi şiddetine geri dönebilir. Doz azaltımı genellikle gerekli değildir, ancak klinik gözleme dayalı olarak bazı hastalar için dikkate alınmalıdır.

Advers etkiler arasında mide bulantısı, baş ağrısı, diyare, alerjik reaksiyonlar ve dispne bulunur. Mide bulantısının ortaya çıkması muhtemelen ilacın neden olduğu gecikmiş mide boşalmasından kaynaklanmaktadır. Sistemik emilimi minimaldir ve öncelikle sadece bağırsak lümeninde etki eder. Düşük biyoyararlanımı sistemik yan etki riskini azaltır. Minimum emilimine rağmen, lubiprostone gebelik için kategori C olarak belirlenmiştir ve doğurganlık çağındaki kadınlarda kaçınılmalıdır.