3.20 : Czynniki wpływające na wchłanianie leku: eliminacja przedukładowa

Farmakokinetyczna podróż leków doustnych rozpoczyna się od kluczowego pierwszego przejścia przez układ wrotny wątroby, zwanego efektem pierwszego przejścia. To pierwsze przejście znacząco wpływa na biodostępność — proporcję leku, która wchodzi do krążenia ogólnego i jest dostępna do działania terapeutycznego. Podstawowa droga prowadzi do wchłonięcia leku przez błony jelitowe, a następnie do wątroby przez żyłę wrotną wątroby. Tutaj następuje eliminacja przedukładowa, ponieważ leki są metabolizowane lub wydalane z żółcią, co zmniejsza ich biodostępność.

Zakres metabolizmu wątrobowego lub pierwszego przejścia jest kwantyfikowany jako współczynnik ekstrakcji wątrobowej (ER), który jest frakcją leku usuniętą podczas pierwszego przejścia przez wątrobę. Jest on dyktowany przez wskaźniki klirensu krwi wątrobowej i dynamikę krążenia. Leki takie jak teofilina mają niskie współczynniki ekstrakcji i podlegają minimalnej eliminacji przedukładowej. W rezultacie takie leki są całkowicie wchłaniane po podaniu doustnym. Natomiast leki o wysokim ER, takie jak werapamil, propranolol i nitrogliceryna, są w znacznym stopniu metabolizowane przedukładowo. Prowadzi to do słabej biodostępności i wyższych wymagań dawkowania w celu osiągnięcia pożądanego efektu terapeutycznego.

Alternatywne drogi podawania, takie jak podjęzykowe lub przezskórne, są stosowane w celu obejścia tej eliminacji przedukładowej. Na przykład 90% doustnej nitrogliceryny jest metabolizowane przedukładowo. Aby poprawić jej biodostępność, jest ona często podawana podjęzykowo, co omija przedukładowy metabolizm i zachowuje jej moc i skuteczność terapeutyczną.