13.9 : IR Frekans Bölgesi: Alkin ve Nitril Gerilmesi

Hem alkin (C≡C) hem de nitril (C≡N) fonksiyonel grupları, üçlü bağlar içerir ve IR spektrumlarının tanısal bölgesinde 2100 ila 2300 cm-1 dalga sayısı aralığında gerilme absorbsiyonu gösterir.

C≡C üçlü bağlarının gerilme titreşim frekansı, çift ve tek bağlarla karşılaştırıldığında, C≡C üçlü bağlarının C=C çift bağlarından ve C–C tek bağlarından daha yüksek bir gerilme frekansı sergilediği açıktır. Benzer şekilde, C≡N üçlü bağı, C=N ve C–N bağlarından daha yüksek gerilme absorbsiyonu gösterir. Bu yüksek gerilmenin nedeni, alkin ve nitrillerde üçlü bağa dahil olan karbon atomlarının sp hibritleşmiş olmasıdır. Bu nedenle, daha kısa ve daha güçlü bağlar oluştururlar ve bu da daha yüksek gerilme absorbsiyonlarına yol açar.

C≡N bağları, bir çift bağa veya aromatik bir halkaya bağlı olduklarında, π elektronlarının konjugasyonu nedeniyle daha düşük bir frekansta absorbsiyon yapar.

Dipol momentindeki fark nedeniyle, terminal alkinlerdeki C≡C üçlü bağı, simetrik olmayan internal (iç) alkinlere kıyasla daha yüksek bir gerilme absorbsiyon frekansında titreşir. Terminal alkinlerde, üçlü bağın gerilmesi dipol momentinde belirgin bir değişikliğe neden olur ve bu da büyük bir titreşim frekansı ile sonuçlanır. Buna karşılık, internal (iç) alkinlerde C≡C bağının gerilmesi nedeniyle bağ dipol momentindeki değişiklik ihmal edilebilir düzeydedir. Ayrıca, terminal alkinlerde, 3300 cm⁻¹'de ≡C–H gerilme absorbsiyonları sergiler.