3.24 : Czynniki wpływające na rozpuszczanie: polimorfizm, amorfizm i pseudopolimorfizm

Polimorfizm odnosi się do istnienia substancji leczniczej w wielu formach krystalicznych, znanych jako polimorfy. Ostatnio termin ten został rozszerzony o solwaty (formy zawierające rozpuszczalnik), formy amorficzne (formy niekrystaliczne) i solwaty desolwatowane (formy, z których usunięto rozpuszczalnik).

Niektóre polimorficzne kryształy posiadają niższą rozpuszczalność w wodzie niż ich amorficzne odpowiedniki, co prowadzi do niepełnego wchłaniania. Na przykład doustna zawiesina chloramfenikolu, który występuje w kilku formach krystalicznych, pokazuje, że stężenie leku w organizmie zależy od proporcji bardziej rozpuszczalnego i lepiej wchłanianego ꞵ-polimorfu.

Ogólnie rzecz biorąc, najbardziej stabilny polimorf ma najniższą energię swobodną. Amorficzna forma leku, będąc mniej sztywną strukturalnie, często rozpuszcza się szybciej niż jej forma krystaliczna. Niektóre polimorfy są metastabilne, co oznacza, że ​​mogą przejść do bardziej stabilnej formy w czasie.

Zmiany w formie krystalicznej podczas produkcji mogą powodować problemy, takie jak pękanie tabletek lub przeszkody w kompresowaniu granulatu w tabletkę, co wymaga zmiany składu produktu. Podczas produkcji niektóre leki mogą wchodzić w interakcje z rozpuszczalnikami, co powoduje tworzenie kryształów solwatu. Kiedy woda działa jako rozpuszczalnik, może wytwarzać określone formy krystaliczne znane jako hydraty, które posiadają inne właściwości rozpuszczalności niż ich bezwodne odpowiedniki. Na przykład hydraty erytromycyny różnią się znacząco rozpuszczalnością od bezwodnej formy leku. Z kolei bezwodna forma ampicyliny jest podobno łatwiej wchłaniana niż trójhydrat ampicyliny ze względu na szybsze rozpuszczanie się tej pierwszej.