4.3 : Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı III: Semptomlar ve Komplikasyonlar

Sağlık çalışanları için kronik obstrüktif akciğer hastalığını (KOAH) karakterize eden çeşitli birincil semptomları ve sistemik komplikasyonları anlamak çok önemlidir.

KOAH semptomları birincil veya sistemik olarak sınıflandırılabilir. Birincil semptomlar hava akışının azalmasıyla ilgiliyken, sistemik veya akciğer dışı semptomlar KOAH'ın vücut üzerindeki daha geniş etkisiyle ilgilidir.

KOAH'ın Birincil Semptomları:

• Kronik Öksürük: Genellikle balgamlı olan inatçı bir öksürük, KOAH’ın önemli bir belirtisidir.
• Dispne (Nefes Darlığı): Özellikle fiziksel efor sırasında nefes alma zorluğu, hastalık ilerledikçe kötüleşir.
• Hırıltı: Nefes alırken ıslık sesi, hava yolu obstruksiyonu veya daralmasını gösterir.
• Göğüs Sıkışması: Göğüste basınç veya ağırlık hissi.
• Sık Solunum Yolu Enfeksiyonları: KOAH'lı bireyler bronşit ve pnömponiye daha yatkındır.
• Artan Mukus Üretimi: Genellikle kronik öksürükle birlikte görülür ve mukus miktarında ve kalınlığında artışa neden olur.

KOAH'ın Sistemik veya Akciğer Dışı Belirtileri:

• Kas Erimesi ve Zayıflık: Bunlar fiziksel aktivitenin azalması ve sistemik inflamasyon nedeniyle oluşur.
• Kilo Kaybı ve Beslenme Anormallikleri: İleri evrelerde yaygındır ve genellikle yetersiz beslenmeye yol açar.
• Osteoporoz: Kronik inflamasyon ve uzun süreli steroid kullanımı nedeniyle artan bir risk vardır.
• Kardiyovasküler Hastalıklar: KOAH kalp hastalığı, aritmi ve kalp yetmezliği riskini artırır.
• Pulmoner Hipertansiyon: KOAH'ın ileri evrelerinde yaygındır ve akciğer atardamarlarında yüksek kan basıncı ile karakterizedir.
• Psikolojik Etki: KOAH anksiyete ve depresyon riskini artırır.
• Uyku Bozuklukları: Bunlara uykusuzluk ve uyku apnesi gibi durumlar dahildir.

KOAH'ın Komplikasyonları:

• Akut Alevlenmeler, genellikle enfeksiyonlar veya çevre kirleticileri tarafından tetiklenen semptomların aniden kötüleşmesidir. Zamanında tedavi edilmezse solunum yetmezliğine yol açabilir.
• Solunum Yetmezliği: Daha şiddetli vakalarda, akciğerler vücuda yeterli oksijen sağlayamayabilir veya yeterli karbondioksiti uzaklaştıramayabilir.
• Pnömoni: KOAH hastalarında pnömoni geliştirme riski daha yüksektir.
• Kronik Bronşit: Bronşların kalıcı inflamasyonu ve enfeksiyonu.
• Akciğer Kanseri: KOAH, akciğer kanseri gelişme riskini artırır.
• Sağ Taraflı Kalp Yetmezliği (Kor Pulmonale): Bu, pulmoner dolaşımdaki kronik basınç yüklenmesi nedeniyle oluşur.
• Hava Yolu Yeniden Şekillenmesi: Hava yollarındaki yapısal değişiklikler, kronik inflamasyon nedeniyle oluşur.
• Polisitemi: Düşük oksijen seviyelerine yanıt olarak artan kırmızı kan hücresi üretimi.

Günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyen KOAH'ı yönetmek, hem solunum semptomlarını hem de sistemik etkileri multidisipliner bir yaklaşımla ele almayı gerektirir. Bu yaklaşım farmakoterapi, oksijen tedavisi, rehabilitasyon, beslenme desteği ve psikososyal müdahaleleri içerir. Bu sistemik belirtileri ve komplikasyonları izleyerek ve yöneterek, KOAH'lı bireylerin yaşam kalitesini ve prognozunu önemli ölçüde iyileştirebiliriz.