11.6 : Artan Vücut Sıcaklığı

38°C'nin (100,4 °F) üzerindeki vücut sıcaklığı ateş veya pireksi olarak bilinir ve ateşi olan bir kişi de 'ateşli' olarak adlandırılır. Tipik olarak, vücudun termostatı olarak görev yapan beynin bir parçası olan hipotalamus, vücut ısısını termoregülatör bir ayar noktası aracılığıyla düzenler. Vücuttaki soğuk ve sıcak termal reseptörlerden sinyaller alır ve vücut sıcaklığını buna göre ayarlar. Ateş, genellikle bir enfeksiyon veya hastalığa yanıt olarak bu hipotalamik ayar noktası değiştiğinde ortaya çıkar.

Ateşin üç aşamasını (başlangıç, seyir ve çözüm) kavramak yalnızca bilgilendirici değil, aynı zamanda güçlendiricidir. Vücudun patojenlere verdiği tepkiye ilişkin kapsamlı bir bakış açısı sunarak sağlık profesyonellerini ve tıp öğrencilerini üstün hasta bakımı sağlayacak bilgiyle donatıyor.

Başlangıç Aşaması: Başlangıç aşaması, bir patojene veya ateş tetikleyicisine ilk maruz kalma ile başlar. Bu, grip gibi bir virüs, streptokok gibi bir bakteri veya vücuda giren başka bir yabancı madde olabilir. Bakteriler ve virüsler gibi pirojenler, bağışıklık sistemini harekete geçirmek için antijen görevi görerek vücut ısısını yükseltir. Makrofajlar ve lenfositler gibi bağışıklık hücreleri patojenleri tespit eder ve inflamatuar sitokinler (TNF, IL-1, IL-6) üreterek yanıt verir. Bu sitokinler hipotalamusu prostaglandin E2 (PGE2) üretmeye yönlendirir; bu da hipotalamik ayar noktasını yukarı doğru ayarlayarak vücudun onu olduğundan daha soğuk olarak algılamasını sağlar. Bu yanlış algılama, vücut ısısını yeni ayar noktasına yükseltecek mekanizmaları tetikler; bu da birkaç saat sürebilir.

Seyir Aşaması: Yeni ayar noktası belirlendikten sonra vücudun sıcaklığı artar. Bu aşamada, sıcaklıktaki gerçek artışa rağmen vücudun üşümesi nedeniyle üşüme (titreme veya üşüme), vücut ağrıları, yorgunluk ve iştahsızlık gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu semptomlar vücudun yüksek sıcaklığa tepkisi ve patojene karşı bağışıklık tepkisidir. Bu aşama, vücut daha yüksek sıcaklık ayar noktasına ulaştığında sona erer ve sıcaklık hissine ve üşümenin sona ermesine yol açar.

Çözüm Aşaması: Vücut sonunda patojeni ortadan kaldırır ve dengeyi yeniden sağlamaya çalışır. Ateş düşer ve vücut ısısı normale döner. Hipotalamik ayar noktası düşürülür, bu da vazodilatasyon ve diyaforez (terleme) gibi ısı kaybı tepkilerine yol açarak sıcaklığın azaltılmasına yardımcı olur. Ateş düzeldiğinde hastaya 'ateşsiz' denir. Ateş sıklıkla kendi kendine azalsa da uyanık olmak ve nöbetlere, bilinç bulanıklığına veya geri dönüşü olmayan beyin hasarına yol açabilecek 40°C'yi (104°F) aşan sıcaklıkları önlemek çok önemlidir. Ateş aynı zamanda vücutta doğal bir antiviral ajan olan interferonu da aktive eder.

Hipertermi: Aşırı sıcağa uzun süre maruz kalma nedeniyle vücut sıcaklığının artmasıyla karakterize edilen bu durumu ateşten ayırmak çok önemlidir. Ateşin aksine, hipertermi ateşe neden olan patojenleri içermez ve bu nedenle antibiyotiklere yanıt vermez. Bu, aşırı ısıyı telafi edemeyen aşırı ısı düzenleme sisteminin bir sonucudur. Soğutma yöntemleriyle anında tedavi hayati önem taşır. Bazı anesteziklerin tetiklediği genetik bir bozukluk olan kötü huylu hipertermi gibi durumlar, kontrolsüz ısı üretimine neden olur ve acil tıbbi müdahale gerektirir.