3.7 : Gruźlica płuc II: Patofizjologia

Gruźlica, lub TB, jest bakteryjną chorobą zakaźną wywoływaną przez Mycobacterium tuberculosis. Choć głównie wpływa na płuca, prowadząc do gruźlicy płucnej, może również oddziaływać na różne inne narządy, co określane jest jako gruźlica pozapłucna.

Oto szczegółowe wyjaśnienie jej patofizjologii:

Transmisja: Proces rozpoczyna się, gdy osoba wdycha jądra kropelek zawierające M. tuberculosis. Są one zazwyczaj uwalniane do powietrza, gdy osoba z gruźlicą płuc lub krtani kaszle, kicha lub mówi.

Zakażenie pierwotne: W tej początkowej fazie wdychane bakterie docierają do pęcherzyków płucnych, napotykając makrofagi pęcherzykowe. Makrofagi pochłaniają bakterie, ale bakterie przeżywają i replikują się w środku, zamiast zostać zniszczone.

Odpowiedź immunologiczna komórkowa: Około 2-6 tygodni po zakażeniu organizm wytwarza odpowiedź immunologiczną komórkową. Limfocyty T rozpoznają antygeny prątków gruźlicy prezentowane przez zakażone makrofagi. Wyzwala to uwalnianie cytokin, aktywując inne komórki i procesy odpornościowe.

Tworzenie ziarniniaka: Zakażone makrofagi i limfocyty T gromadzą się razem, tworząc ziarniniak, odpowiedź immunologiczną, której celem jest powstrzymanie rozprzestrzeniania się bakterii. W ziarniniaku bakterie mogą pozostawać uśpione (utajone zakażenie gruźlicą) przez wiele lat, nie powodując żadnych objawów i nie będąc zaraźliwymi.

Przejście do aktywnej choroby: U około 5-10% osób z utajonym zakażeniem gruźlicą jest ono bezobjawowe i nie jest zaraźliwe. W utajonym zakażeniu gruźlicą patogen nie zawsze jest uśpiony, ponieważ bakterie mogą być nadal żywe, ale kontrolowane przez układ odpornościowy i nadal mogą powodować aktywną chorobę gruźliczą. Dzieje się tak zwykle, gdy układ odpornościowy jest osłabiony, jak zaobserwowano w przypadku zakażenia wirusem HIV. Bakterie rozmnażają się i rozprzestrzeniają, co prowadzi do uszkodzenia tkanek i objawów gruźlicy.

Kazeinacja i kawitacja: Proces kazeinacji może wystąpić w ziarniniaku, gdzie środek staje się martwiczy i serowaty, często pogarszając objawy. Jeśli ten serowaty materiał eroduje do oskrzeli, tworzy jamę, która pozwala bakteriom na szybkie rozmnażanie się.

Rozprzestrzenianie: Z płuc bakterie mogą rozprzestrzeniać się przez krwiobieg (gruźlica prosówkowa) lub układ limfatyczny do innych narządów, powodując gruźlicę pozapłucną.

Warto zauważyć, że nie u każdej osoby, która zachoruje na gruźlicę, rozwinie się aktywna choroba. Wiele osób ma utajone zakażenie gruźlicą, które jest bezobjawowe i niezakaźne.

Istnieje potencjalne ryzyko, że w przyszłości rozwinie się u nich aktywna gruźlica, szczególnie jeśli ich układ odpornościowy zostanie osłabiony.