15.6 : Stereochemiczne skutki enolizacji

Chiralny węgiel α związku karbonylowego stanowi stereocentrum cząsteczki. Jak pokazano na rysunku poniżej, gdy taki związek karbonylowy ulega racemizacji w warunkach kwasowych lub zasadowych, tworzy się achiralny enol.

W środowisku kwaśnym atom tlenu grupy karbonylowej ulega protonowaniu z jednoczesnym usunięciem α-wodoru, dając enol.

Alternatywnie, w środowisku zasadowym usunięcie α-wodoru generuje enolan stabilizowany rezonansem. Następnie protonowanie enolanu tlenu daje enol. Należy zauważyć, że deprotonowanie związku karbonylowego z wytworzeniem enolu jest korzystne, gdy wiązania C(α) –H(α) i C=O są do siebie prostopadłe, co pozwala na nakładanie się orbitalu σ i orbitalu π.

Ponieważ alken enolowy ma płaską geometrię, przychodzący proton elektrofilowy może zaatakować cząsteczkę od góry lub od dołu płaszczyzny z takim samym prawdopodobieństwem, tworząc racemiczną mieszaninę enancjomerów. W tej mieszaninie racemicznej stereochemia jednego z enancjomerów zostaje zachowana, podczas gdy w przypadku drugiego jest ona odwrócona.