3.3 : İlaç Dağıtımı: Genel Bakış

Bir ilacın uygulama yolunun seçimi, lipid veya suda çözünürlük ve iyonizasyon gibi fizikokimyasal özelliklerine ve anında veya sürekli etki gibi terapötik gereksinimlere bağlıdır. Bu yollar üç ana kategoriye ayrılabilir: enteral, parenteral ve topikal.

Enteral uygulama, ilaçların doğrudan yutma, dil altı yerleştirme veya bukkal uygulama yoluyla verilmesini içerir. Oral yoldan verilen ilaçlar, sistemik emilim için ağırlıklı olarak gastrointestinal sistemde dolaşır. Ancak, bu yöntemin yetersiz emilim, mide tahrişi, düşük mide pH'sında dengesizlik ve bağırsak florası tarafından metabolize edilmesi gibi sınırlamaları vardır. Özellikle, çoğu enteral ilaç bu dezavantajları gidermek amaciyla tasarlanmıştır ve sonuçta iyi emilime yol açar. Örneğin, midede ilaç bozulmasını sınırlamak için koruyucu kaplamalarla ilaç formülasyonları geliştirilmiştir.

Öte yandan parenteral uygulama, ilaçların kan dolaşımına, kaslara, dermise veya deri altı dokuya doğrudan enjeksiyonunu içerir ve çeşitli biyoyararlanım dereceleri sağlar. Çeşitli parenteral yollar arasında, intravenöz uygulama en yüksek biyoyararlanımı ve en hızlı etki başlangıcını sunar.

Son olarak, topikal uygulama, ilacın cilde veya mukoza zarlarına uygulanmasını içerir. Bu yöntem genellikle lokal etkileri hedefler, ancak topikal olarak uygulanan bazı ilaçlar sistemik etkilere sahip olabilir. Örneğin, transdermal fentanil bantları ilaçları zamanla sistemik olarak iletmektedir.

Sonuç olarak, etkili tedaviyi sağlamak için ilaç verme yolunun seçimi kritik öneme sahiptir. Her yolun dikkate alınması gereken benzersiz avantajları ve sınırlamaları vardır.